Sổ đỏ không buộc ghi tên tất cả thành viên

Chỉ những thành viên có chung quyền sử dụng đất mới ghi tên trong sổ đỏ; tuy nhiên, họ cũng được quyền lựa chọn ghi tên chung hay cử đại diện

Có hiệu lực từ ngày 5-12, Thông tư 33/2017/TT-BTNMT của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) quy định chi tiết Nghị định số 01/2017/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành luật đất đai và sửa đổi, bổ sung một số điều của các thông tư hướng dẫn thi hành luật đất đai.

Bổ sung tên các thành viên trong gia đình

Cụ thể, Thông tư 33 sửa đổi, bổ sung điểm c khoản 1 điều 5 theo hướng hộ gia đình (HGĐ) sử dụng đất thì ghi "HGĐ, gồm ông/bà", sau đó ghi họ tên, năm sinh, tên và số giấy tờ nhân thân của chủ HGĐ như quy định tại điểm a khoản này; địa chỉ thường trú của HGĐ. Trường hợp chủ HGĐ không có quyền sử dụng đất (QSDĐ) chung của HGĐ thì ghi người đại diện là thành viên khác của HGĐ có chung QSDĐ của HGĐ. Dòng tiếp theo ghi "Cùng SDĐ, cùng sở hữu tài sản (SHTS) gắn liền với đất (hoặc cùng SDĐ hoặc cùng SHTS) với… (ghi lần lượt họ tên, năm sinh, tên và số giấy tờ nhân thân của những thành viên còn lại trong HGĐ có chung QSDĐ, quyền SHTS gắn liền với đất).

Như thế, so với quy định cũ, Thông tư 33 đã bổ sung đối tượng "những thành viên còn lại trong HGĐ có chung QSDĐ, quyền SHTS gắn liền với đất".

Nội dung trên gây băn khoăn trong dư luận bởi nếu ghi tên đầy đủ các thành viên trong HGĐ sẽ gặp khó khăn khi mua bán, chuyển nhượng, làm rắc rối thêm các thủ tục hành chính.

Giải thích vấn đề này, đại diện Bộ TN-MT cho biết quy định không yêu cầu bắt buộc ghi tên "tất cả các thành viên trong HGĐ" mà chỉ cho phép ghi tên "thành viên có chung QSD, SHTS gắn liền với đất". Như thế, nếu cá nhân tự tạo lập nhà cửa, đất đai thì vẫn sẽ ghi tên chủ sở hữu đất là chính cá nhân đó, như quy định trước đây. Còn nếu tài sản được hình thành trong quá trình hôn nhân, được ghi nhận là vợ và chồng cùng tạo lập thì sẽ đứng tên chung. "Không phải ghi tên con cái hay thành viên khác trong gia đình mà không tham gia đóng góp công sức vào việc tạo lập tài sản gắn liền với đất như một số cách hiểu hiện nay. Trừ khi bố mẹ muốn thực hiện quyền cho, tặng, thừa kế thì thực hiện theo các quy định của pháp luật" - đại diện Bộ TN-MT cho hay.

Người dân làm thủ tục nhà đất ở quận Bình Thạnh (TP HCM)Ảnh: Tấn Thạnh

Được quyền lựa chọn

Ngoài ra, đối tượng HGĐ được giao đất nông nghiệp cũng được điều chỉnh bởi Thông tư này. Cụ thể, trước đây, theo Nghị định 64, đất nông nghiệp giao HGĐ thì không giao riêng từng người mà giao theo hộ và chủ hộ thường là người đứng tên trên giấy chứng nhận đất. Từ đó, phát sinh tình huống một hộ có nhiều người thuộc diện giao đất nhưng trên giấy tờ, sổ đỏ thì chỉ thể hiện một người. "Bây giờ chỉnh lý lại, yêu cầu bổ sung các thành viên trong HGĐ có chung QSD, sở hữu đất trên sổ đỏ" - đại diện Bộ TN-MT cho hay.

Về những băn khoăn bị gây "phiền phức" khi chuyển nhượng đất phải có mặt đầy đủ các thành viên trong khi thực tế, nhiều gia đình ly tán, sống cách xa nhau, đi lại khó khăn…, đại diện cơ quan soạn thảo thông tư cho biết có 2 phương án giải quyết. Thứ nhất, nếu tất cả thành viên muốn đứng tên chung thì sẽ thể hiện tên tất cả trên sổ đỏ nhưng khi làm thủ tục chuyển nhượng, có thể cử 1 người đứng ra làm sau khi có sự đồng thuận. Thứ hai, cử 1 người đứng ra làm đại diện đứng tên trên giấy tờ, những người còn lại chỉ cần cập nhật số liệu, nắm thông tin. Đáng lưu ý là người đại diện đó sẽ chỉ được ghi tên trên giấy tờ là "đại diện", chứ không được ghi là "chủ đất", để tránh mất quyền lợi của người cùng chung QSD.

"Như thế, yêu cầu không buộc những ai có chung hộ khẩu đều phải ghi tên trên giấy tờ đất. Chỉ những thành viên có chung QSDĐ thì ghi tên trong sổ đỏ. Đồng thời, cũng không bắt buộc ghi nếu không muốn, mà cho các thành viên quyền lựa chọn. Cách làm cũ có thể dẫn tới tình trạng người đứng tên lén lút sang nhượng đất làm ảnh hưởng những người cùng có quyền sở hữu. Giờ đưa vào quy định thì sẽ tránh được việc này" - đại diện cơ quan soạn thảo giải thích thêm cơ sở của thông tư.

Theo GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT, việc đưa tên các thành viên có chung QSD, sở hữu đất vào sổ đỏ là hoàn toàn hợp lý. Bởi lẽ, quy định này chỉ giới hạn trong những thành viên có quyền tài sản, quyền sở hữu chứ không ghi tràn lan, không gây khó cho thủ tục hành chính. "Quy định này thực sự hợp lý vì nếu người ta thực sự có QSDĐ, có tham gia đóng góp thì phải ghi tên vào" - ông Võ nêu quan điểm. 

Giảm tranh chấp Luật sư Nguyễn Quốc Việt (Đoàn Luật sư Hà Nội) cho rằng việc ghi nhận cụ thể thông tin của những người có QSDĐ/QSHTS vào giấy chứng nhận sử dụng đất sẽ giúp tăng tính pháp lý. Việc này cũng không tạo ra khó khăn, rào cản về thủ tục hành chính. Đồng quan điểm, một cán bộ thuộc Văn phòng Đăng ký Đất đai TP HCM (Sở TN-MT TP HCM) cho rằng Thông tư 33 đưa vấn đề này vào nhằm khuyến khích người dân nên thêm tên các thành viên trong gia đình để giảm tranh chấp khi chuyển nhượng, mua bán. Tuy nhiên, ông Võ Thanh Lâm, chuyên gia đất đai và thị trường bất động sản thì nhìn nhận quy định tăng tính pháp lý nhưng gây khó khăn khi giao dịch. Chẳng hạn, nếu muốn bán nhà, đất phải kêu đầy đủ các thành viên gia đình đến cùng nhau chứng thực, tốn thời gian, tiền bạc. Trong khi trước kia chỉ cần người đại diện và người sở hữu. L.Phong - T.Dương

 
Thùy Dương (Người lao động)