Không được dùng tiền mặt khi giao dịch BĐS, chặn đứng dòng tiền "đen"?

Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016–2020 vừa được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Theo đó, mục tiêu đến cuối năm 2020, tỷ trọng dùng tiền mặt thanh toán sẽ ở mức thấp hơn 10%.

Phê duyệt Đề án thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2016 – 2020

Để đạt được mục tiêu đó, Chính phủ sẽ tiến hành nghiên cứu rà soát, bổ sung và sửa đổi các văn bản quy định về việc mở và sử dụng tài khoản thanh toán; bổ sung quy định các tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh phải mở tài khoản thanh toán tại các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán để thực hiện các giao dịch thanh toán.

Đồng thời nghiên cứu ban hành quy định thanh toán không dùng tiền mặt đối với giao dịch những tài sản có giá trị lớn (như ô tô, xe máy, tàu thuyền,…) và giao dịch mua bán BĐS.

Về vấn đề này, một số chuyên gia cho rằng, dự thảo Nghị định về thanh toán tiền mặt mang lại nhiều cái lợi như sẽ “nắn” dòng tiền lưu thông vào hệ thống ngân hàng, giúp kiểm soát tốt hơn hoạt động rửa tiền trong nền kinh tế. Việc hạn chế tiền mặt lưu thông trên thị trường cũng đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng từ lâu.

Liên quan đến giao dịch mua bán BĐS, Chủ tịch Hiệp hội BĐS Tp.HCM, ông Lê Hoàng Châu cho rằng, đây không phải là điều mới mẻ, những quy định về điều này đã được Chính phủ và Bộ Xây dựng đưa ra từ nhiều năm trước, bởi Việt Nam đã ký Công ước Phòng chống rửa tiền của Liên Hiếp Quốc nhằm chặn đứng dòng tiền "đen" trên thị trường, và BĐS cũng là một đối tượng lớn trong đó. Nếu Nghị định này được thực thi một cách chặt chẽ và đồng bộ sẽ giúp cho thị trường BĐS tiệm cận với sự minh bạch trong giai đoạn tới.

Ông Châu cũng cho biết, giai đoạn 2010-2012, thị trường BĐS đã chứng kiến nhiều người chở cả xe tải tiền hoặc bao tải tiền đến để mua nhà, sau đó bán lại để hưởng chênh lệch lớn. Những trường hợp giao dịch bằng tiền mặt như thế sẽ "khai tử" ngay nếu Nghị định này được thực thi. Từ đó sẽ tạo độ minh bạch lớn cho các bên liên quan, Nhà nước sẽ kiểm soát tốt những biến động về giao dịch nếu quá lớn.

Tuy nhiên, ông Châu cũng cho hay, thói quen của đại bộ phận người dân là cất giữ tiền mặt trong nhà, thanh toán bằng tiền mặt chứ không muốn mất thời gian thực hiện các thủ tục tại ngân hàng. Ông nói: "Trước mắt nghị định này sẽ giúp loại bỏ các dạng rửa tiền trên thị trường BĐS, nhưng sẽ tác động không nhỏ đến giao dịch và sức mua nhà đất do tâm lý e ngại chuyển tiền qua ngân hàng của nhiều người dân. Do vậy người mua nhà sẽ tìm những phương thức chuyển đổi thích hợp".

Ông Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế - tài chính thì cho rằng, việc này đáng lẽ phải thực hiện từ rất lâu, bởi Bộ Tài Chính cũng đã có quy định những giao dịch lớn phải thông qua ngân hàng chứ không được sử dụng tiền mặt.

Thứ nhất, hiện nay, người dân đã quá quen thuộc với việc sử dụng ngân hàng, phần lớn ai cũng có tài khoản để thực hiện mọi giao dịch lớn hay nhỏ.

Thứ hai, giao dịch BĐS thuộc loại giao dịch lớn, liên quan đến vấn đề pháp lý. Vì thế, hình thức thanh toán không sử dụng tiền mặt sẽ giúp thị trường minh bạch, hạn chế rủi ro trong mua bán nhà đất.

Bên cạnh những mặt được của dự thảo Nghị định, nhiều doanh nghiệp cho rằng vẫn có nhiều bất cập và cần phải bổ sung. Chẳng hạn, có những hợp đồng mua bán hàng hóa quy định thanh toán bằng USD, nhưng ngân hàng lại yêu cầu chuyển khoản bằng VND. Khi đó, giả sử bên A muốn thanh toán cho bên B thì phải đổi USD sang VND để nộp cho ngân hàng. Nhu thế, bên A sẽ bị thiệt do sự chênh lệch tỷ giá giữa đồng USD và VND. Khi bên B chuyển trả bằng tiền VND thì bên A lại thiệt thêm lần nữa.

Phó Giám đốc Công ty Địa ốc Đất Lành, ông Nguyễn Văn Đực bày tỏ băn khoăn: “Như thế này bỗng dưng ngân hàng thu được một khoản phí trong khi doanh nghiệp kinh doanh BĐS khi nợ ngân hàng một ngày thì bị phạt nhưng khi ngân hàng vì lý do trục trặc mà chậm trả cho doanh nghiệp tiền giao dịch đến 1 tuần thì không bị ai phạt cả. Rõ ràng, ở đây mọi điều lợi đều thuộc về ngân hàng”.