Vì sao nhà phố Sài Gòn có hai giếng trời mà vẫn bí?

Gia đình chị Vân (quận 10, Tp.HCM) có ba thế hệ sống chung trong một mái nhà. Do đó, cách đây 8 năm, chị tận dụng toàn bộ diện tích đất để xây ngôi nhà 4 tầng. Để tiết kiệm chi phí, chị Vân không thuê thiết kế mà tham khảo bản vẽ của nhà người quen, sau đó nhờ một nhóm thợ có nhiều kinh nghiệm chỉnh sửa lại theo ý mình.

Cũng giống như những gia đình sở hữu mảnh đất dạng ống khác, nhà chị Vân cũng đặt cầu thang ở giữa. Phòng khách ở phía ngoài cùng, tiếp theo là tới cầu thang, WC và bếp ăn, ngoài ra còn có một giếng trời nhỏ (1,5m2) nằm ốp lưng với khu vệ sinh, mở cửa ra bếp. Mái giếng trời được che kín bằng kính cường lực.

Tuy nhiên, vì ngôi nhà quá cao, các ô thoáng lại không đủ lớn nên ánh sáng và gió lan tỏa xuống tầng dưới không đủ. Khu vực bố trí giếng trời ở tầng một cũng không trồng được cây gì vì quá tối và cũng không bố trí được đồ đạc nhiều. Ban đầu, gia đình chị Vân chỉ làm tủ bếp để cất bớt bát đĩa dự phòng khi nhà có khách. Nhưng sau một thời gian, góc nhỏ này bị biến thành một nhà kho lộn xộn và chất đủ mọi thứ đồ hư hỏng, thùng rác, xô đựng giẻ lau...

Để thuận tiện cho việc xử lý khi có sự cố, chị Vân đã đề nghị thợ làm thêm hệ thống thoát nước, thoát khí tại khu vực này. Tuy nhiên, điều này lại khiến khu thông tầng càng lộn xộn hơn. Ngoài ra, khi trời mưa to còn gây tiếng ồn lớn khiến người ngồi trong bếp cảm thấy không thoải mái.

Nên thiết kế giếng trời với diện tích hợp lý để có đủ ánh sáng cho tầng dưới. Đường chéo của ô thoáng bằng 2/3 độ cao nhà được cho là chỉ số vàng khi thiết kế giếng trời. Ảnh minh họa: JLA

Thấy nhà vẫn tối tăm nên chị Vân lại thuê thợ đục phần mái để làm thêm một giếng trời ở cầu thang. Sau khi sửa, lối lên xuống tầng 2-3 có nhiều ánh sáng hơn. Thế nhưng do khi thi công, thợ không chừa ô thông gió nào trên mái giếng trời khiến khu vực này giống như chiếc hộp kín bưng, gây hiệu ứng nhà kính làm nhà nóng hơn bên ngoài nhiều.

Không chỉ thế, tay vịn cầu thang ở tầng trên cùng còn bị nắng chiếu trực tiếp gây bạc màu và nứt.

Theo KTS Phạm Thanh Truyền, ngôi nhà của chị Vân đã mắc 3 sai lầm khi làm giếng trời.

- Làm giếng trời không có đối lưu không khí.

- Diện tích giếng trời quá nhỏ.

- Mái giếng trời chỉ dùng kính nên ánh nắng chiếu xuyên qua gây hại tới nội thất ở khu vực này.

Để tránh tình trạng trên, KTS Truyền khuyên các chủ nhà khi làm giếng trời nhất thiết phải lưu ý những điểm sau:

1. Thông gió

Trong quá trình thiết kế, thông thường các kiến trúc sư sẽ kết hợp thông gió tự nhiên và thông gió cơ học để đạt được đối lưu không khí tốt nhất. Không gian nào cũng cần lối khí vào và lối khí ra. Lối khí vào nằm ở đầu hướng gió, còn lối khí ra nằm phía đối diện.

Ô giếng trời phải được thiết kế diện tích phù hợp để tạo áp suất loãng cuối dòng chảy của luồng khí, từ đó khí thải trong nhà dễ dàng thoát ra ngoài. Diện tích ô thoáng tỷ lệ thuận với chiều cao của ngôi nhà. Lý tưởng nhất là đường chéo của ô thoáng bằng 2/3 độ cao nhà.

Ở lối khí vào nên đặt thêm cây xanh để mang oxy vào nhiều hơn đồng thời giúp lọc bớt bụi. Nếu chủ nhà có thể bố trí được hồ nước, thác nước đầu hướng gió thì càng tốt.

Trên ô thoáng chủ nhà nên chọn loại mái di dộng để linh hoạt việc thoát hơi nóng. Trường hợp dùng mái cố định thì xung quanh phải có các ô cửa để thoát khí, ngoài ra phải tính toán hợp lý để mưa không tạt qua các ô này.

2. Chiếu sáng

Đối với những ngôi nhà phố hẹp và dài, giếng trời không chỉ giúp đối lưu không khí mà còn giúp đưa ánh sáng tự nhiên vào nhà. Vì thế các kiến trúc sư thường bố trí giếng trời sao cho tiết kiệm diện tích nhất, tiếp cận được nhiều không gian trong ngôi nhà nhất, để phòng nào trong nhà cũng có nguồn sáng tự nhiên.

Thông thường giếng trời sẽ bố trí cạnh cầu thang để kết hợp thông thoáng cho không gian này. Tuy nhiên, chủ nhà cần lưu ý tránh đặt ô thoáng ngay trên vị trí cầu thang vì sẽ gây ra hiện tượng thừa sáng ở tầng trên mà lại thiếu sáng ở tầng dưới do bị các bậc thang che.

Đặc biệt, không nên dùng kính cường lực đơn làm mái che ô thoáng vì rất nguy hiểm khi bị vỡ, sụp xuống. Trong trường hợp thích dùng kính, chủ nhà nên chọn loại kính cường lực kép có lớp phim PVB ở giữa nhằm giảm nguy hiểm khi bị vỡ. Tốt nhất nên sử dụng tấm lấy sáng polycatbonate đặc không màu.